ξηραντήρες

Συσκευές στις οποίες γίνεται η ξήρανση των στερεών ουσιών. Η αρχή της λειτουργίας τους συνίσταται στην επαφή του υλικού με θερμό αέρα, σε θερμοκρασία λιγότερο ή περισσότερο υψηλή, και στη διοχέτευση, στο εσωτερικό της συσκευής, του θερμού ακόμα αέρα, ο οποίος έχει υγρανθεί από τον ατμό που έχει απομακρύνει. Ο θερμός αέρας διατηρείται σε μια θερμοκρασία που εξαρτάται από το είδος του υλικού. Μερικά προϊόντα πρέπει να υποστούν επεξεργασία σε σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες, γιατί διαφορετικά αλλοιώνονται, όπως για παράδειγμα η ουρία, η οποία μετά τους 50°C αποσυνθέτεται σε ανθρακικό ανυδρίτη (CO₂) και αμμωνία (ΝΗ₃). Μερικά οργανικά προϊόντα αποξηραίνονται σε συνθήκες κενού για να μην αλλοιωθούν από τη θερμική δράση. Εκτός από τη θερμοκρασία, και άλλοι παράγοντες επηρεάζουν την πορεία της ξήρανσης, όπως η υγρασία, η ταχύτητα και η διεύθυνση του κυκλοφορούντα αέρα σε σχέση με το υλικό. Πράγματι όσο μικρότερη είναι η υγρασία του αέρα που περιβάλλει το προς ξήρανση υλικό, τόσο ταχύτερη είναι η εξάτμιση και η ξήρανση · και η ταχύτητα του αέρα ευνοεί την ξήρανση, επειδή ο ατμός εγκαταλείπει ευκολότερα το υλικό. Τέλος, όσο η διεύθυνση του αέρα είναι κάθετη, περισσότερο από παράλληλη, προς την επιφάνεια του υλικού, τόσο περισσότερο αυξάνεται η ταχύτητα της ξήρανσης. Μερικά υλικά, όπως για παράδειγμα η ξυλεία, απαιτούν να συντελείται η ξήρανση με κάποιο ρυθμό και ορισμένες προφυλάξεις. Πρέπει, δηλαδή, να γίνεται με αέρα όχι πολύ θερμό και χωρίς μεγάλη ταχύτητα, γιατί σε αντίθετη περίπτωση θα είχαμε ξήρανση στις εξωτερικές ζώνες της ξυλείας, ενώ η τριχοειδής μεταφορά του νερού από το εσωτερικό προς το εξωτερικό είναι, κατά κανόνα, βραδεία. Αν η ξυλεία αποξηραινόταν με επεξεργασία πολύ θερμή και γοργή, θα προκαλούνταν τάσεις και η ξυλεία θα γινόταν ακατάλληλη για ορισμένες χρήσεις. Η ξήρανση του χαρτιού, του δέρματος και των άλλων συναφών υλικών, ινώδους και πορώδους σύνθεσης εκτελείται αντίθετα με μεγάλη ταχύτητα, γιατί η υγρασία εξαπλώνεται πολύ γρήγορα. Οι ξ. μπορεί να είναι ασυνεχούς λειτουργίας ή συνεχούς τροφοδότησης. Από τους ασυνεχείς, ο απλούστερος συνίσταται από έναν θάλαμο με διατεταγμένους σωλήνες ατμού, οι οποίοι θερμαίνουν τον αέρα θαλάμου. Άλλοι ξ. ασυνεχούς λειτουργίας είναι του κοινού τύπου ή εκείνοι που λειτουργούν υπό συνθήκες κενού: αποτελούνται από έναν μόνιμο κύλινδρο, η εσωτερική επένδυση του οποίου διαρρέεται από ατμό. Οι ξ. ασυνεχούς λειτουργίας εφαρμόζονται σε επεξεργασίες περιορισμένου δυναμικού, γιατί έχουν μικρή απόδοση, διαθέτουν όμως το πλεονέκτημα της εύκολης ρύθμισης και της καλής ξηραντικής ικανότητας. Τα προϊόντα που αποξηραίνονται υπό κενό είναι τα δημητριακά, τα υλικά των χρωμάτων και, γενικά, όλα τα εδώδιμα προϊόντα. Οι ξ. συνεχούς λειτουργίας διαθέτουν σήραγγα, η οποία διατρέχεται από φορεία κινούμενα σε σιδηροτροχιές. Το υλικό τοποθετείται στα φορεία, ενώ ο θερμός αέρας εκτοξεύεται με κατεύθυνση αντίθετη προς την κίνηση των φορείων. Στους ξ. αυτούς υφίστανται επεξεργασία τούβλα, προϊόντα κεραμικής και ξυλείας. Άλλοι τύποι ξ. συνεχούς τροφοδότησης είναι εκείνοι με περιστρεφόμενα τύμπανα και κυλίνδρους, που χρησιμοποιούνται για τα τσιμέντα και για αρκετά χημικά προϊόντα. Στο εργαστήριο, όταν πρόκειται να γίνει ξήρανση «εν κλειστώ» στη συνήθη θερμοκρασία, καταφεύγουμε σε γυάλινα δοχεία σε σχήμα καμπάνας, με διπλό πυθμένα: στο άνω μέρος τοποθετείται το προς ξήρανση υλικό και στο κάτω μέρος μία αφυδατική ουσία (για παράδειγμα, χλωριούχο ασβέστιο).